همراهان محیط زیست آبادان - همتا

خارشتر خزری-خارشتر ایرانی-ترنجبین-شیرین بیان-نعل اسبی حلقوی-تیغ گرگی-خار خرون-گل گندم چمنزار-گل گندم زرد-پیر بهارکی-پیر پائیزی-شکر تیغال-بابونه اروپائی زرد-کاهوسای خوابیده-خار پنبه-کنگر طلائی-خار مریم-زردینه-شاه تره ایرانی-گل عسلی-آفتاب پرست اروپائی-آفتاب پرست خوابیده-سازوی نوک تیز-سازوی سخت قد بلند-سازوی شلاقی-خون فام بغدادی-پای گرگ-پونه-مریم نخودی شن دوست-نیلوفر آبی سفید-خشخاش-اسفرزه-بارهنگ سر نیزه ای-بارهنگ شاخ گوزنی  و ....

ماهیان زیست بوم بامدژ

کپور-شیربت-بنی-حمری-شلج-کولی-برزم-بیاح-اسبله-بوشلمبو

خزندگان و دوزیستان زیست بوم بامدژ

قورباغه مردابی-قورباغه درختی-وزغ لرستانی-وزغ سبز-لاکپشت خزری-لاک پشت فراتی-جکوی صخره ای-فلس ریز-جکوی صخره ای بلوچی-جکوی مدیترانه-مار آبی چلیپر-مار پلنگی-مار شتری-کورمار سلیمانی-مار کرمی شکل-کورمار تاناری

پرندگان

در تالاب بامدژ بیش از 148 گونه پرنده بومی و مهاجر مشاهده گردیده که از این بین می توان خانواده های مهمی همانند: کاکائیان(7 گونه)، باقرقره ئیان(1 گونه )، کبوتریان(5 گونه)، جغدیان(3 گونه )، گلاریول ها(2 گونه)، سلیمیان(6 گونه) ، آبچلیکیان(18 گونه)، ماکیائیان(1 گونه)، درنائیان(1 گونه)، یلوه ئیان(6 گونه)، خانواده آووست(2 گونه)، عقاب ماهیگیر(1 گونه)، قوشیان(6 گونه)، شاهینیان(3 گونه)، مارگردنیان(1 گونه)، لک لکیان(1 گونه)، اکراسیان(3 گونه)، فلامینگویان(1 گونه)، کشیمیان(3 گونه)، باکلان ها(3 گونه)، پلیکانها(2 گونه)، مرغابیان(20 گونه)، حواصیلیان(11 گونه)، پرستوئیان(1 گونه)، ماهی خورکیان(3 گونه)، زنبورخوریان(2 گونه)، سبزقبائیان(2 گونه)، هدهدیان(1 گونه)، چکاوکیان(34 گونه)، چلچله ئیان(2)، دم جنبانکیان(5 گونه)، بلبل خرمائیان(1 گونه)، سنگ چشمیان(2 گونه)، بال لاکیان(1 گونه)، توکائیان(6 گونه)، لیکوئیان(2 گونه)، سسکیان(6 گونه)، زرده پره ئیان(1 گونه)، گنجشکیان(4 گونه)، ساریان(1 گونه)، کلاغیان(1 گونه)را نام برد. از این تعداد گونه های تالاب بامدژ 35% مهاجر ، 51% جوجه آور و 14% زمستان گذران می باشند. همچنین از  گونه های بومی موجود در تالاب 31% آبزی 25% کنار آبزی و 44% خشکی زی می باشند. در ادامه  گونه های بومی تالاب بامدژ ارائه گردیده است.

ارزشها و کارکردهای طبیعی تالاب بامدژ

زهکش های طبیعی تالاب بامدژ ( خروج آب از تالاب)

شالیکاری در تالاب بامدژ (تغییر کابری تالاب)

عوامل تهدید کننده تالاب بامدژ

تالابها یکی از زیستگاههای حساس و در عین حال حیات بخشی هستند که هیچ یک  از بوم سازگانهای جهان به اندازه آنها دچار صدمات ناشی از کوته اندیشی بشر و تمایلات خودخواهانه انسان محوری نشده اند و متأسفانه روند تخریب این سیستم های طبیعی بی همتا که دهها کارکرد و متفاوت موزون را یکجا درخود جای داده اند، متوقف نشده است. تالاب بامدژ نیز از این مسئله مستثنی نبوده و در سالهای گذشته صدمات بسیاری برآن وارد گردیده که برخی از آنها جبران ناپذیر می باشند. در زیر به عوامل اصلی تهدید کننده حیات کنونی تالاب بامدژ اشاره گردیده است :

1-  ورود کودهای شیمیایی، سموم کشاورزی و فاضلابهای شهری از طریق رودخانه شاوور.

2-  تخلیه فاضلاب و پسماندهای روستاهای اطراف تالاب.

3-  برداشت بی رویه نی از تالاب. 

4-  شکار و صید بی رویه پرندگان و ماهیان تالاب.

5-  تغییر کاربری تالاب و تبدیل آن به زمینهای کشاوزی ( از طریق خشکاندن یا کشت در محیطهای آبی ).

6-  ورود دام ها به تالاب.

7-  تخریب زیستگاه های موجود.

8-  جایگزینی گونه‌های بومی و ارزشمند منطقه توسط گونه‌های مهاجم و کم ارزش.

9-  فرسایش و انباشت رسوبات (از طریق رودخانه شاوور و روانآبهای منطقه)

10-  کاهش آب تالاب از طرق مختلف (زهکش های طبیعی تالاب، برداشت آب توسط روستائیان جهت مصارف مختلف، خروج آب از طریق نهر خارور)

تالاب «بامدژ» در خطر خشک شدن عمدی

گروه جامعه- مجتبی گهستونی: تالاب بامدژ اهواز که از جمله مهم ترین سایت های پرنده‌نگری خوزستان محسوب می‌شود در مجاورت ۳۷ روستا قرار دارد و دارای ۴ هزار هکتار است که با تصرف های انجام شده، ایجاد حوضچه ماهی، خشک شدن عمدی آن از سوی کشاورزان، سرازیر شدن سموم دفع آفات نباتی، صید ماهی با سم و همچنین ایجاد زهکش، روز به روز از مساحت آن کاسته می‌شود و حیات گیاهان، پرندگان و آبزیان به مخاطره می‌افتد.

این تالاب در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری شمال غربی اهواز و در مسیر راه آهن اهواز به اندیمشک قرار داد که در میان چشم‌اندازهای شهرستان اهواز نمونه منحصر به فردی است و خرمی و سرسبزی آن در صورت بهره برداری صحیح از آن از چشم‌اندازهای زیبای طبیعی است که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
تناوب و توالی رویشگاه‌های گیاهی با آب و خشکی برای شمار زیادی از پرندگان مهاجر شرایط مطلوب و مطمئنی برای زندگی، آشیانه‌سازی، تخم‌گذاری، تغذیه و زمستان گذرانی فراهم می‌کند.

در تازه ترین خبرهای به دست آمده از وضعیت فعلی، شرایط بدین گونه است که بخشی از کشاورزان منطقه تصمیم دارند بخش های دیگری از این تالاب را خشک کرده و به مزارع خود اضافه کنند.

 با توجه به اینکه فصل گرما در خوزستان زودتر از بسیاری استان های کشور فرا می‌رسد و دبی تالاب کاهش پیدا می‌کند، خطر تصرف و خشک شدن تالاب بامدژ به عنوان یکی از مناطق زمستان گذرانی پرندگان بیش از پیش است.
ساخت سد در بالا دست این تالاب و ساخت کانال توانا برای متصل شدن کرخه و دز، همچنین احداث کانالی به طول هفت کیلومتر در مجاورت این کانال (که به قصد زهکشی و استفاده از زمین‌های اطراف تالاب ایجاد شد) به مرور زمان بامدژ را به آستانه بحران کشانده است.

بی توجهی به حیات تالاب بامدژ در سال های گذشته به قدری فراوان بوده که این تالاب در زمره هیچ کدام از مناطق چهارگانه محیط زیستی (پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، منطقه حفاظت شده و اثر طبیعی- ملی) قرار نگرفته است و مدتی است که اداره کل محیط زیست خوزستان به سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست پیشنهاد داده است تا این تالاب در زمره مناطق حفاظت شده قرار گیرد.

پیش از این دفتر بررسی های زیست محیطی در معاونت مطالعات پایه و طرح های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان عنوان کرده بود که انجام برنامه ریزی در خصوص مدیریت تالاب، پیشنهاد طرح های اجرایی و مطالعاتی، ارائه برنامه حفاظت و پایش مداوم منابع تالابی، تعیین کاربری های متناسب با وضع کنونی تالاب، احیاء عرصه های تخریب شده، آموزش عمومی در سطوح مختلف، قرار دادن تالاب بامدژ در لیست مناطق چهارگانه، ایجاد هماهنگی میان سازمان ها و ارگان های ذیربط با حفاظت تالاب از جمله موارد اساسی و ضروری است که باید در مدیریت تالاب بامدژ مد نظر قرار گیرد.

این تالاب که منبع بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی، ، بیش از ۱۴۰ گونه پرنده و ۴۰ گونه جانوری دیگر و انواع ماهی بوده است، می‌تواند در تغذیه آب های زیرزمینی، تنظیم جریان آب، کنترل سیلاب ها، تعدیل در آب و هوا، منبع تولید فراورده های طبیعی، ایجاد مناطق گردشگری، بانک ژن، برگزاری بازدیدهای آموزشی و پژوهشی و... مورد توجه قرار گیرد.

در میان گونه های گیاهی این تالاب می‌توان به خارشتر خزری و ایرانی، ترنجبین، شیرین بیان، خارپنبه، شاه تره، گل گاوزبان، پونه، کُنار، تاج خروس، نی، گاگله اشاره کرد. همچنین از گونه های جانوری می‌توان پستاندارانی همچون روباه، شغال، گرگ، کفتار، سمور، خفاش، خارپشت را نام برد. در میان ماهیان نیز کپور، شیربت، بنی، حمری، بیاح در این تالاب زندگی می‌کنند و خزندگان و دوزیستانی همچون قورباغه، وزغ، لاک پشت، گکو، مار و... و همچنین در میان پرنده گان بومی و مهاجر بیشترین سهم متعلق به خانواده چکاوکیان، حواصیلیان، مرغابیان، آبچلیکان است و در سایر پرندگان می‌توان به اردک مرمری از گونه های در معرض خطر، چنگر، لیکو خوزی، باکلان، ماهی خورک، اگرت، چوپ پا، آبچلیک، بلبل و... اشاره کرد که در تنظیم اکوسیستم بامدژ نقش دارند.